10 zaskakująco ciekawych książek popularnonaukowych

Książką, od której warto zacząć przygodę z poznawaniem świata, jest z pewnością „Krótka historia prawie wszystkiego” Billa Brysona. Czytając, poznamy tajemnice głównych dziedzin naukowych i odkryjemy historie dochodzenia do najważniejszych odkryć. Nieważne, czy będzie to sposób wyliczenia wagi Ziemi, czy datowanie kości dinozaurów
– opowieści te wciągną podobnie jak niejedna ulubiona powieść. Dzięki wnikliwości autora i barwności opisów z kolejnych obszarów naukowych w jednej książce otrzymujemy źródło wiedzy, które powinien posiąść każdy oczytany ciekawski. Jeżeli natomiast wolimy zejść z kosmosu na ziemię, sięgnijmy po inną książkę Brysona, napisaną z identycznym zacięciem i wnikliwością: „W domu: Krótka historia rzeczy codziennego użytku”.

Najpopularniejszą książką Olivera Sacksa jest „Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem” oraz „Przebudzenia”, na podstawie której w 1990 roku powstał film z Robinem Williamsem i Robertem De Niro. Sacks był profesorem neurologii, który w swoich książkach opisywał pacjentów
ze zrozumieniem, współczuciem i miłością, bez zimnej psychiatrycznej analizy i szufladkowania. Duża część przedstawionych przez niego zaburzeń umysłowych była nietuzinkowa i niezwykła ze względu na próbę wniknięcia w umysł swojego pacjenta i zrozumienie świata widzianego jego oczami.

Randall Munroe, niegdyś pracownik NASA, obecnie twórca popularnego internetowego komiksu xkcd. Na swojej stronie internetowej prowadzi forum, w którym odpowiada w naukowy i rysunkowy sposób na absurdalne pytania. Najlepsze
z nich umieścił w książce, wraz z dodatkowymi, które wcześniej nigdzie się nie ukazały. Co by się stało, gdybyśmy rzucili piłką do bejsbolu z prędkością wynoszącą 90 procent prędkości światła? Czy strzelające w dół karabiny maszynowe mogą działać jak plecak odrzutowy? Jak długo przetrwałaby łódź podwodna na orbicie okołoziemskiej? Czy gdyby asteroida była bardzo mała, ale supermasywna, moglibyśmy na niej mieszkać jak Mały Książę? Wszystkie odpowiedzi znajdziemy w „What if? A co, gdyby?”, w której każda doprawiona jest zabawnymi rysunkami. Mimo że książka jest wypełniona humorem i lekkością, można się z niej sporo nauczyć. Wyniesiona wiedza być może nie okaże się praktyczna, ale z pewnością pozwoli zabłysnąć w towarzystwie.

Stephen Hawking, wybitny fizyk i autor, którego śmiało można uznać najwybitniejszym umysłem naszych czasów. Choć wydawać by się mogło, że jego pisarska twórczość przepełniona będzie skomplikowanymi równaniami i fachowym żargonem, Hawking robi wszystko, by jak najbardziej spopularyzować zainteresowanie fizyką, przez co swoje wyjaśnienia przekłada wprost na sposób myślenia przeciętnego czytelnika. „Krótka historia czasu” intrygująco wprowadza nas w świat astronomii, wyjaśnia podstawowe zjawiska i rozbudza ciekawość tak, że po przeczytaniu ostatniej strony chce się więcej. A wtedy warto sięgnąć po…

Michio Kaku, profesor fizyki teoretycznej i dziekan Uniwersytetu Nowojorskiego. Mimo swojej pozycji i popularności nie zawsze jest brany serio przez środowisko naukowe. Kaku bada
i propaguje teorie, których w żaden sposób nie da się empirycznie udowodnić na obecnym etapie naszej cywilizacji. Jego „Hiperprzestrzeń” wkracza w tematykę wszechświatów równoległych, pętli czasowych i kilkunastowymiarowej przestrzeni, która wcale nie musi kończyć się na obserwowanych przez nas czterech wymiarach. Z książki poznamy pojęcie teorii strun, która wyjaśnia wszystkie te nieprawdopodobne zjawiska. Zgodnie z nią podstawowym składnikiem materii są niewyobrażalnie małe struny, które poprzez drgania nadają cząstkom określone cechy. Teoria jest matematycznie spójna, przez co wzbudza mnóstwo zainteresowania i działa na wyobraźnię. Być może dzięki niej jesteśmy na pierwszym szczeblu odkrycia teorii wszystkiego, spajającej wszystkie zjawiska fizyczne.

Książki Richarda Dawkinsa, kontrowersyjnego profesora biologii, opierają się zazwyczaj na burzeniu fundamentów potocznego myślenia. Gdy wydaje ci się, że jesteś osobą wierzącą, „Bóg urojony” udowadnia, że to tylko ewolucyjne naleciałości. Lektura zbija po kolei wszystkie argumenty mające świadczyć o istnieniu jakiegokolwiek boga, piętnuje teistyczny sposób myślenia i nie pozostawia suchej nitki na religii, gdy tylko ta ma okazje zetknąć się z argumentami nauki. Dawkins robi to bez skrupułów
i wystarczająco dosadnie, by po wstępnym oburzeniu móc zmienić całkowicie postrzeganie wiary. Jako że książka z samego już opisu wydaje się „ciężka”, warto rozpocząć lekturę od innych dzieł Dawkinsa, by zyskał nasze zaufanie. Godnym polecenia jest „Samolubny gen”, który wyjaśnia sens istnienia wszystkich organizmów oraz to, co jest motorem napędowym całej ewolucji.

Podczas gdy w większości publikacji popularnonaukowych poznajemy wszystko to, co nas otacza, warto czasem skierować się „do środka” i poznać siebie. Książka Daniela Kahnemana, noblisty w dziedzinie ekonomii pt. „Pułapki myślenia: O myśleniu szybkim i wolnym” w przejrzysty sposób przedstawia nam błędy poznawcze i pomyłki naszego umysłu, z którymi mamy do czynienia na co dzień i nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. Kahneman wytyka uproszczenia naszego myślenia, które niejednokrotnie prowadzą do błędnych decyzji, wpędzają w zaścianek i dają złudnie poczucie autonomii własnych osądów. To jedna z tych lektur, która potrafi zmienić spojrzenie na życie.

Polskiego autora nie mogło tutaj zabraknąć. Tajniki relacji damsko-męskich przybliża nam sam Zbigniew Lew-Starowicz, jeden z najważniejszych polskich psychiatrów i seksuologów, który w dwóch książkach „O kobiecie” oraz „O mężczyźnie” rozmawia z dziennikarką na temat seksualności naszych rodaków. Co jest ważne dla kobiety? Na co zwraca uwagę mężczyzna? Nawet jeżeli wydaje się nam, że znamy odpowiedź, mnóstwo faktów będzie na tyle zaskakujących, by błyskawicznie przeczytać całość od deski do deski. Pośród kilkudziesięciu publikacji seksuologa możemy znaleźć także próby analizy zazdrości w związku czy też języka damsko-męskiego, którego nieznajomość jest przyczyną konfliktów i nieporozumień. Seksualność to temat bliski każdej osobie, zatem warto dowiedzieć się o tym zjawisku nieco więcej niż z opowieści, żartów czy stron internetowych.